Nazwy własne i ich pochodzenie


Dla orientacji w terenie i w celu określenia miejsc nadawano im nazwy. W Kośmidrach i Koszwicach do tej pory funkcjonują nazwy, których pochodzenie nie zawsze jest wiadome.



1. Nazwy dzielnic w Kośmidrach:

Ameryka - pojedyncze zabudowanie u zbiegu ulic Szkolnej i Zawadzkiego.

Bajerka - za rzeką, przy stawach.

Betoniarnia - zaplecze techniczne Nadleśnictwa Kośmidry.

Dąbrowice - nazwa używana od połowy XIX wieku. Na północ od ulicy Szkolnej.

Dębina - las dębowy, przy Kuźnicy, który obfitował w grzyby – kurki. Przez dębinę przebiegała linia kolejki wąskotorowej.

Kajowskie - łąki w lesie przy drodze do Lublińca. Przez łąki płynie potok Lisowicki. Na zachód od Kajowskiego jeszcze dziś można zobaczyć wysokie wały, przy których rosną kilkusetletnie dęby. Wały te, być może groble, ciągną się również po drugiej stronie szosy.

Kijowo Góra - skrzyżowanie dróg Żędowskiej i Kwaszyny, pierwsze skrzyżowanie w lesie na przedłużeniu ulicy Stawowej. W tym miejscu było rozwidlenie kolejki wąskotorowej. W okresie międzywojennym stał tu barak dla robotników leśnych sprowadzonych z poznańskiego.

Kolonia - prawdopodobnie nazwa pochodzi od osiedlania tu żołnierzy księcia Fryderyka II Wielkiego około 1870 roku.

Kopanina teren w Kośmidrach i Koszwicach na północ pod lasem.

Koszitasz Kosytorz – dzielnica pojawiająca się od 1861r Położona prawdopodobnie za szkołą w kierunku zachodnim.

Kuźnica w 1845 roku stał tu wielki piec, a w środku Kuźnicy stawek – Wydymacz, przy którym do lat 70 rosły ponad 100 - letnie dęby, wycięte podczas budowy szosy. Na północ od Wydymacza, wg starszych mieszkańców, znajdował się piec hutniczy.

Podgroblany - nazwa prawdopodobnie pochodzi od grobli, które oddzielały dolinę Lublinicy od zamieszkałej części wsi.

Podleśnia - graniczy z Pogroblanami i Gaborowicami.

Proszenie - pustkowie, pojawia się w dokumentach z 1830 roku.

Usraniec - południe miejscowości, pod lasem, dawniej odludzie, odosobnienie.

Snele-Schnella - pojawia się na mapach w tym samym czasie co Kolonia.

Ptokowe - administracyjnie należące do Pawonkowa, lecz mieszkańcy zawsze czuli się związani z Kośmidrami.


2. Nazwy dzielnic w Koszwicach

Gaborowice – Gaborowiec - od młyna wodnego „Gabor”, o którym wspominają dokumenty z 1830 r. Właścicielami byli Antoni Zientek, Józef Kaizik.



Koszwice - część terenu od strony Łagiewnik Małych, stąd prawdopodobnie pochodzi nazwa całej miejscowości.

Pacyros - Paczeras – w 1830 roku był tu piec, huta i kuźnie. Na przełomie XIX i XX wieku stał tu wielorodzinny dom dla pracowników huty.

Potaśnia - Potasznia - w 1830 roku było tu pojedyncze gospodarstwo wolnego kmiecia.

Zoll (Col)- miejsce na skrzyżowaniu dróg Szkolnej i Zawadzkiego, budynek należący do leśnictwa, a wybudowany po 1923 r. dla niemieckiej straży granicznej. Po przekątnej stała Budka polskiej straży granicznej.





3. Nazwy miejsc pojawiające się we wspomnieniach mieszkańców

Budka -miejsce skrzyżowania dróg Szkolnej i Zawadzkiego, przejście graniczne w okresie międzywojennym Do lat 80 był tu przystanek autobusu PKP i przewozu pracowników huty z Zawadzkiego.

Glinioki – nieregularne zbiorniki po obu stronach ulicy Stawowej przy skrzyżowaniu z ulicą Podleśną oraz teren aż do drogi Furmańskiej (droga leśna do Solarni)

Mostki – na drodze Kuźnica – Pawonków za Dębiną. Do lat 70 na potoku z Proszenia były tu dwa drewniany mostki.

Siwe Świerki na Andrzejowie - w okresie międzywojennym odbywały się tam biwaki młodzieży szkolnej.

Smuga – pola pod lasem na północy Kośmider. Tu kończą się Kośmidry a zaczyna Pawonków.

Sodzowki – teren ze stawem i zabudowaniami po prawej stronie rzeki Lublinicy przy ul. Stawowej.

Sotwina - rzeczka płynąca z okolic Ptokowego przepływająca przez łąki, dorzecze Lublinicy. Do lat 70 był tam drewniany most zlikwidowany podczas budowy szosy.

Skotnica - ścieżka łącząca obecną ulicę Stawową z Kuźnicką i strumyk łączący stawy z Wydymaczem.

Tivola (w tłumaczeniu z j. francuskiego; miejsce spoczynku) niedaleko Kajowskiego, opisywane jako cmentarzysko żołnierzy napoleońskich.

Wydymacz stawek w środku Kuźnicy, nazwa pozostała z czasów, gdy był on zabezpieczeniem wody dla pracujących miechów hutniczych – dymaczek.

Do lat przedwojennych często pojawiało się słowo „ściegna” , oznaczało ono wydeptane ścieżki na skróty. W czasach, kiedy przemieszczano się pieszo, ściegny były ważnymi szlakami komunikacyjnymi prowadzącymi do centrum miejscowości i do kościoła. Wiodły czasami przez tereny prywatne, jednakże często uczęszczane stały się niejako własnością publiczną. Z czasem niektóre ściegny przekształciły się w drogi polne i dukty. Część z nich zniknęła z krajobrazu. Nie istnieje już Skotnica, Kolejka - trasa kolejki wąskotorowej od Kośmider do stacji PKP w Pawonkowie. Była to ścieżka, którą dochodziło się lub dojeżdżało rowerem na dworzec do połowy lat 70 ubiegłego stulecia. Obecnie pozostał krótki odcinek nasypu kolejowego niedaleko Ptokowego, resztki filarów mostów na Sotwinie i drugim strumyku oraz przecinki przez las zarastające młodymi drzewami. Od szkoły przez pola i las dochodziło się do Kolejki. Skróty te były bardzo często używane przez mieszkańców.

Straciła znaczenie droga do Solarni wiodąca obok stawów, zlikwidowano ścieżkę Na ławę (biegnąca przez pole p. Mazonia) i Ganek (między płotami szkolnym i Klimka.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz