Dla orientacji w
terenie i w celu określenia miejsc nadawano im nazwy. W Kośmidrach
i Koszwicach do tej pory funkcjonują nazwy, których pochodzenie nie
zawsze jest wiadome.
1. Nazwy dzielnic w
Kośmidrach:
Ameryka - pojedyncze
zabudowanie u zbiegu ulic Szkolnej i Zawadzkiego.
Bajerka - za rzeką, przy
stawach.
Betoniarnia - zaplecze
techniczne Nadleśnictwa Kośmidry.
Dąbrowice - nazwa
używana od połowy XIX wieku. Na północ od ulicy Szkolnej.
Dębina - las dębowy,
przy Kuźnicy, który obfitował w grzyby – kurki. Przez dębinę
przebiegała linia kolejki wąskotorowej.
Kajowskie - łąki w
lesie przy drodze do Lublińca. Przez łąki płynie potok Lisowicki.
Na zachód od Kajowskiego jeszcze dziś można zobaczyć wysokie
wały, przy których rosną kilkusetletnie dęby. Wały te, być może
groble, ciągną się również po drugiej stronie szosy.
Kijowo Góra - skrzyżowanie
dróg Żędowskiej i Kwaszyny, pierwsze skrzyżowanie w lesie na
przedłużeniu ulicy Stawowej. W tym miejscu było rozwidlenie
kolejki wąskotorowej. W okresie międzywojennym stał tu barak dla
robotników leśnych sprowadzonych z poznańskiego.
Kolonia - prawdopodobnie
nazwa pochodzi od osiedlania tu żołnierzy księcia Fryderyka II
Wielkiego około 1870 roku.
Kopanina teren w
Kośmidrach i Koszwicach na północ pod lasem.
Koszitasz –Kosytorz
– dzielnica pojawiająca się od 1861r Położona
prawdopodobnie za szkołą w kierunku zachodnim.
Kuźnica w 1845 roku
stał tu wielki piec, a w środku Kuźnicy stawek – Wydymacz, przy
którym do lat 70 rosły ponad 100 - letnie dęby, wycięte podczas
budowy szosy. Na północ od Wydymacza, wg starszych mieszkańców,
znajdował się piec hutniczy.
Podgroblany - nazwa
prawdopodobnie pochodzi od grobli, które oddzielały dolinę
Lublinicy od zamieszkałej części wsi.
Podleśnia - graniczy z
Pogroblanami i Gaborowicami.
Proszenie - pustkowie,
pojawia się w dokumentach z 1830 roku.
Usraniec - południe
miejscowości, pod lasem, dawniej odludzie, odosobnienie.
Snele-Schnella - pojawia
się na mapach w tym samym czasie co Kolonia.
Ptokowe -
administracyjnie należące do Pawonkowa, lecz mieszkańcy zawsze
czuli się związani z Kośmidrami.
2. Nazwy dzielnic w
Koszwicach
Gaborowice – Gaborowiec -
od młyna wodnego „Gabor”, o którym wspominają dokumenty z 1830
r. Właścicielami byli Antoni Zientek, Józef Kaizik.
Koszwice - część
terenu od strony Łagiewnik Małych, stąd prawdopodobnie pochodzi
nazwa całej miejscowości.
Pacyros - Paczeras – w
1830 roku był tu piec, huta i kuźnie. Na przełomie XIX i XX
wieku stał tu wielorodzinny dom dla pracowników huty.
Potaśnia - Potasznia - w
1830 roku było tu pojedyncze gospodarstwo wolnego kmiecia.
Zoll (Col)- miejsce na
skrzyżowaniu dróg Szkolnej i Zawadzkiego, budynek należący do
leśnictwa, a wybudowany po 1923 r. dla niemieckiej straży
granicznej. Po przekątnej stała Budka polskiej straży
granicznej.
3. Nazwy miejsc pojawiające
się we wspomnieniach mieszkańców
Budka -miejsce
skrzyżowania dróg Szkolnej i Zawadzkiego, przejście graniczne w
okresie międzywojennym Do lat 80 był tu przystanek autobusu PKP i
przewozu pracowników huty z Zawadzkiego.
Glinioki – nieregularne
zbiorniki po obu stronach ulicy Stawowej przy skrzyżowaniu z ulicą
Podleśną oraz teren aż do drogi Furmańskiej (droga leśna do
Solarni)
Mostki – na drodze
Kuźnica – Pawonków za Dębiną. Do lat 70 na potoku z Proszenia
były tu dwa drewniany mostki.
Siwe Świerki na
Andrzejowie - w okresie międzywojennym odbywały się tam biwaki
młodzieży szkolnej.
Smuga – pola pod lasem
na północy Kośmider. Tu kończą się Kośmidry a zaczyna
Pawonków.
Sodzowki – teren ze
stawem i zabudowaniami po prawej stronie rzeki Lublinicy przy ul.
Stawowej.
Sotwina - rzeczka płynąca
z okolic Ptokowego przepływająca przez łąki, dorzecze Lublinicy.
Do lat 70 był tam drewniany most zlikwidowany podczas budowy szosy.
Skotnica - ścieżka
łącząca obecną ulicę Stawową z Kuźnicką i strumyk łączący
stawy z Wydymaczem.
Tivola (w tłumaczeniu z
j. francuskiego; miejsce spoczynku) niedaleko Kajowskiego, opisywane
jako cmentarzysko żołnierzy napoleońskich.
Wydymacz stawek w środku
Kuźnicy, nazwa pozostała z czasów, gdy był on zabezpieczeniem
wody dla pracujących miechów hutniczych – dymaczek.
Do lat przedwojennych często
pojawiało się słowo „ściegna” , oznaczało ono
wydeptane ścieżki na skróty. W czasach, kiedy przemieszczano się
pieszo, ściegny były ważnymi szlakami komunikacyjnymi prowadzącymi
do centrum miejscowości i do kościoła. Wiodły czasami przez
tereny prywatne, jednakże często uczęszczane stały się niejako
własnością publiczną. Z czasem niektóre ściegny przekształciły
się w drogi polne i dukty. Część z nich zniknęła z krajobrazu.
Nie istnieje już Skotnica, Kolejka - trasa kolejki
wąskotorowej od Kośmider do stacji PKP w Pawonkowie. Była to
ścieżka, którą dochodziło się lub dojeżdżało rowerem na
dworzec do połowy lat 70 ubiegłego stulecia. Obecnie pozostał
krótki odcinek nasypu kolejowego niedaleko Ptokowego, resztki
filarów mostów na Sotwinie i drugim strumyku oraz przecinki przez
las zarastające młodymi drzewami. Od szkoły przez pola i las
dochodziło się do Kolejki. Skróty te były bardzo często używane
przez mieszkańców.
Straciła znaczenie droga do
Solarni wiodąca obok stawów, zlikwidowano ścieżkę Na ławę
(biegnąca przez pole p. Mazonia) i Ganek (między płotami
szkolnym i Klimka.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz